روش‌های آبیاری زعفران

کاشت و آبیاری زعفران

کاشت و آبیاری زعفران از عوامل مهم در برداشت نهایی محصول می‌باشد که متاسفانه گاهی اوقات مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در زیر به بررسی نکته‌های مهمی که مربوط به این مهم می‌باشد، اشاره می‌کنیم.

چه آب و هوایی برای کاشت زعفران مناسب است؟

طبع این گیاه سازگار با مناطق نیمه گرمسیری است، به همین دلیل برای بهترین رشد و تکثیر آن باید در جایی کاشت زعفران صورت بگیرد که دارای زمستان‌های معمولی و ملایم و تابستان‌های آن‌جا گرم و خشک باشد.

زعفران به خوبی می‌تواند از خود در برابر سرما محافظت کند، اما چون پاییز، زمستان و اویل بهار جزء فصل‌های رشد این گیاه هستند، پس بهتر است که شرایط هوای معمولی و معتدل را برایش ایجاد کنید و از ابتدا در جایی کشت شود که با سرمای زیادی رو به رو نشود. از طرف دیگر، دوره‌ای را برای زعفران به نام دوره استراحت و خواب آن تعیین کرده اند که همان تابستان است، در این دوره مطلقا این گیاه نباید آبیاری شود و بنابراین در مناطقی که تابستان بارندگی و رطوبت دارد، اصلا مناسب نیست.

چه خاکی برای رشد زعفران مناسب است؟

خاکی که پیاز زعفران را در آن کشت می‌کنیم باید سبک و ترکیبی از املاح مختلف باشد، زیرا پیاز زعفران باید ۵ الی ۷ سال در آن خاک زندگی کند و به همین علت نباید خاک سنگینی باشد که موجب خرابی پیاز زعفران گردد. مثلا ترکیبی از شن و رس که هم از مواد مغذی خوبی تشکیل شده است و هم در طی این زمان پیاز به خوبی می‌تواند در برابر تغییرات آب و هوایی و منطقه‌ای از خود مقاومت نشان دهد، برای رشد و نمو پیاز مناسب است.

بنابراین برای اینکه هر چه بهتر پیاز رشد کند، و درنهایت محصول خوبی از زعفران خود برداشت کنید، از زمین حاصل‌خیز و زه‌کشی شده به جای زمین شور و فقیر استفاده کنید. در نظر داشته باشید که این زمین باید بدون درخت و سایبان کوه باشد و مواد تشکیل دهنده این خاک ترکیبی از شن، رس، لیمونی و لومی باشد. حتما باید این زمین آهک دار باشد و میزان PH آن هم بین عدد ۷ و ۸ باشد. باز هم تأکید می‌کنیم این زمین نباید مرطوب، اسیدی، شور و بدون مواد مغذی باشد.

حتما قبل از شروع کشت، این زمین را از علف‌های هرز وجین کنید و هم‌چنین زمین را از قلوه سنگ‌ها خالی کنید. بعلاوه نباید در این زمین مواد آلی باشد که هنوز تجزیه نشده اند، چرا که وجود این عوامل باعث می‌شوند که در نهایت با محصول خوبی رو به رو نباشید. بررسی دقیق شرایط خاک هرمنطقه و برنامه غذایی و توصیه کودی متناسب با شرایط خاک از عوامل موفقیت در کاشت زعفران میباشد.

آماده‌سازی زمین جهت کاشت زعفران

به دو روش می‌توان زمین را جهت کاشت زعفران آماده کرد. یکی از این دو روش، کاشت سنتی با بیل است و دیگری کشت مکانیزه است. در هر دو روش، زمان یکی از فاکتورهای مهم محسوب می‌شود.

خیلی از کشاورزان ابتدا در پائیز یا زمستان، سطح زمین را مسطح می‌کنند و شخم می‌زنند. اما اگر شرایط مناسب نبود و یا کشاورز نتوانست که به تراکتور و دیگر وسایل دسترسی پیدا کند، می‌تواند این زمان را به پایان بهار، و یا به شروع ماه تیر موکول کند.

در کشت مکانیزه، کار در فصل پاییز سال قبل شروع می‌شود. بدین صورت که ابتدا زمین را مسطح می‌کنند و آن را بطور خیلی عمیق با گاو آهن شخم می‌زنند، و سپس در بهار پس از اینکه باران‌ها رو به قطع شدن می‌رود، عملیات شخم متوسط را به همراه سله کنی برای حذف علف‌های هرز شروع می‌کنند و در ماه‌های مرداد و شهریور زمین را به صورت فارو در می‌آورند، یعنی حدود ۴۰ تا ۸۰ تن کود حیوانی را بعلاوه حدود ۲۰۰ کیلوگرم فسفات آلومینیوم را در زمین پخش می‌کنند، تا زمین برای کشت آماده شود.

تعداد دفعات آبیاری زعفران

اولین مرحله – زمان آبیاری زعفران (بسار آب)

با خنک شدن هوا و زمانی که میانگین دما در طول ۲۴ ساعت به طور متوسط به ۱۲ درجه می‌رسد، آبیاری انجام می‌شود. این مرحله، اولین مرحله بعد از شروع سال زراعی جدید می‌باشد. هدف از این مرحله وارد کردن یک شوک به پیاز گیاه می‌باشد. با این شوک، گیاه جهت گل دهی از خواب بیدار می‌شود.

زمان انجام

زمان آبیاری گیاه زعفران جهت برداشت با کیفیت و کمیت مناسب، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. باید به این موضوع توجه داشت که زمان و میزان آبیاری به شرایط آب و هوایی کاملا مرتبط است. معمولا در مناطقی که زعفران کشت می‌شود (مناطق گرمسیری خراسان جنوبی) آبیاری در اواسط مهر ماه صورت میگیرد.

آبیاری اول را باید در زمان مربوطه انجام داد. در صورت انجام عملیات قبل از موعد (قبل از خنک شدن هوا) احتمال دارد که پیاز زعفران بیماری قارچی بگیرد و یا دچار آفت شود. آبیاری دیر هنگام نیز باعث گلدهی با تاخیر، کیفیت پایین تر و همچنین برداشت دیرهنگام محصول می‌شود.

سله کشی (سله شکنی)

حدود ۴۸ ساعت بعد از آبیاری اول، لازم است که خاک جهت رشد زعفران در شرایط مناسب قرار گیرد. به همین جهت از عمق ۵ تا ۸ سانتی خاک را شخم می‌زنند تا گل زعفران بتواند به راحتی خود را رشد بدهد. درصورتیکه این مرحله انجام نشود،

این مرحله نباید حذف شود زیرا اگر سطح خاک سفت بماند، احتمال شکستگی ساقه زعفران بالا می‌رود. در این صورت گل نمی‌تواند سر از خاک بیرون بیاورد و درنتیجه، نور به میزان کافی دریافت نمی‌کند. معمولا عملیات برداشت گل، کمتر از یک ماه بعد از آبیاری اول، انجام می‌گردد.

دومین مرحله (زاج آب) باید در چه زمانی انجام شود؟

آبیاری دوم زعفران مربوط به اواخر آبان می‌شود (حدود ۴۰ روز پس از آبیاری اول زعفران) که در این زمان، گل زعفران دارای برگ‌هایی به طول حدودا ۱۰ سانتی متر است. میزان آبیاری در این مرحله، ۱/۳ میزان آبیاری مرحله قبل است. علت آبیاری کمتر، مرطوب بودن خاک به علت آبیاری مرحله قبل است و نیاز به آبیاری عمیق نیست.

قبل از آبیاری در این مرحله، به ازای هر هکتار زمین، حدود ۱۰۰ کیلوگرم کود اوره می‌دهیم. زمان انجام این مرحله از آبیاری نیز بسیار مهم است زیر نقش تاثیرگذاری در رشد پیاز زعفران دارد.

آبیاری سوم زعفران (وجین آب)

آبیاری سوم را در اوایل اسفند ماه انجام می‌دهیم. این آبیاری زمانی انجام می‌شود که علف‌های هرز شروع به رویش کرده اند. آبیاری در این مرحله سطحی است و هدف آبیاری این است که زمین کمی نرم شود. پس از آبیاری این مرحله، خاک زیر و رو می‌شود و علف‌های هرز را می‌توان از بین برد.در مناطقی که بارش‌های زمستانی به اندازه کافی می‌باشد و خاک نسبتا مرطوب است، نیازی به آبیاری نیست. همچنین در مناطق سردسیر که احتمال یخ زدگی پس از آبیاری وجود دارد، باید آبیاری را به تاخیر انداخت. در این مناطق آبیاری باید در فروردین انجام شود.

استفاده کردن از کود اوره در این مرحله می‌تواند مزایای زیر را داشته باشد:

• باعث افزایش تعداد گل‌های سال آینده می‌شود
• وزن پیاز افزایش پیدا می‌کند
• مقاومت گیاه نسبت به سرما و گرما افزایش می‌یابد
• جذب مواد مغذی از خاک بالا می‌رود

آبیاری چهارم زعفران چه زمانی است

هدف از این مرحله آبیاری که در اواخر اسفند و اوایل فروردین انجام می‌شود، تامین رطوبت کافی خاک می‌باشد. این مرحله مخصوصا برای مناطق گرمسیری که بارش‌های کافی ندارند بسیار مهم می‌باشد. در مناطقی که دارای بارش زیاد می‌باشند، می‌توان این مرحله آبیاری را حذف کرد.

پنجمین مرتبه (زرد آب)

برگ‌های زعفران در این مرحله از آبیاری (اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه) زرد هستند. به همین دلیل، آبیاری در این مرحله را زردآب می‌گویند.

روش آبیاری زعفران در گلدان

این آبیاری نسبت به روش آبیاری در مزرعه متفاوت می‌باشد. معمولا پیاز زعفران از خرداد تا شهریور در زمین کاشت می‌شود. سپس باید گلدان را در محیطی قرار دهیم که تاریک می‌باشد و دمای آن زیر ۳۰ درجه است. فعلا خاک نیازی به آبیاری ندارد. در اواسط پاییز، اولین آبیاری را انجام می‌دهیم (در این زمان طول ساقه زعفران به ۲ سانتی متر می‌رسد)

آبیاری گلدان را باید با کمک یک آبپاش انجام داد و به گونه ای آن را آبیاری کرد که کاملا سیراب شود. بعد از آبیاری باید گیاه را به یک محیط پرنور منتقل کرد زیرا این گل بسیار آفتاب (نور) دوست است و در طول زمان رشد خود، نیاز بسیاری به نور خورشید دارد.

ایده آل است که خاک زعفران، خاک سبکی باشد تا زعفران به راحتی بتواند در آن رشد کند. در صورتیکه ۲ تا ۳ روز بعد از آبیاری، خاک سله بست (سخت شد)، خاک را باید با کمک یک چنگال، سله کشی کرد تا نرم شود.

دومین مرحله آبیاری گلدان زمانی است که خاک گلدان خشک می‌شود. باید توجه داشته باشیم که معیار آبیاری در اینجا خشک شدن خاک است. این روش آبیاری تا زمانیکه برگ‌های زعفران زرد شوند ادامه می‌یابد.

آبیاری زعفران با روش‌های جدید

گیاه زعفران از دسته گیاهانی محسوب می‌شود که نسبت به کمبود آب مقوم است. با این وجود، آب نقش حیاطی را در پرورش این گیاه به عهده دارد. با توجه به وضعیت کمبود آب در کشور، دیگر نمی‌توان از روش‌های سنتی جهت آبیاری استفاده نمود. به همین جهت، روش‌های جدید آبیاری از قبیل آبیاری بارانی و آبیاری قطره ای سطحی و زیر سطحی می‌تواند به میزان قابل توجهی بازدهی آبیاری را بالا ببرد. علاوه بر کاهش مصرف آب، افزایش میزان تولید نیز در کنار بهبود کیفیت محصول، از دیگر مزایای آبیاری با روش‌های جدید می‌باشد. انتخاب روش آبیاری مناسب نیز به عوامل متعددی همچون بودجه، مساحت مزرعه و … بستگی دارد.

موارد ذکر شده، مختصری در مورد نکات مهم کاشت و آبیاری زعفران بود که به آن‌ها پرداختیم. ما را با مطالعه مقالات دیگرمان همراهی کنید.